Artikülasyon Bozukluğu

ARTİKÜLASYON BOZUKLUĞU

Artikülasyon bozukluğu, genel olarak küçük yaşlardaki çocuklarda ortaya çıkan konuşma bozukluklarından biridir. Artikülasyon bozukluğuna sahip olan çocuklar; herhangi bir heceyi ya da sözcüğü telaffuz etmeye çalışırken fazlasıyla zorlanırlar. Bu nedenle, ebeveynler ve sosyal çevre artikülasyon bozukluğu olan çocukların ne söylediğini doğru anlamakta zorlanabilirler. Artikülasyon bozukluğu, genellikle küçük yaşlarda ortaya çıktığı için; pek ciddiye alınmayarak geçeceği düşünülmektedir. Ancak bu çok yanlış bir düşünce tarzıdır. Çünkü Artikülasyon bozukluğu, kalıcı olabilir ve bu durumla karşı karşıya kalan çocukların ilerideki meslek ve okul hayatının da olumsuz bir biçimde etkilenmesine sebebiyet verebilir. Bu nedenle, terapiye erken başlanması ve gerekli önlemlerin alınması çok önemli bir husustur.

Nedenleri

Artikülasyon bozukluğu nedenleri zaman zaman genetik sebeplerden ötürü ortaya çıkabildiği gibi, fiziksel nedenlerden dolayı da karşımıza çıkabilir. Artikülasyon bozukluğu ile karşı karşıya kalan çocukların sık karşılaştığı belirtiler şu şekilde sıralanmaktadır;

• Burnun içinde et olması
• Damak kısmının, düz ya da daha yüksek bir yapıya sahip olması
• Konuşmayı öğrenirken yapılan bazı yanlışlıklar
• Sinir sistemindeki çeşitli bozukluklar
• Yüzde bulunan herhangi bir organın büyük ya da biçimsiz olması
• İşitme ya da zihinsel engeli olan kişiler

Yukarıdaki belirtilerin hepsi, Artikülasyon bozukluğunun ortaya çıkmasındaki nedenler arasındadır. Bu belirtilerden herhangi bir tanesiyle karşılaşmanız halinde, bir dil ve konuşma terapistine başvurmakta yarar vardır.

Terapi Yöntemleri

Artikülasyon bozukluğu terapi yöntemleri, daha öncelerde sınırlı iken şimdilerde geliştirilmeye başlamıştır. Artikülasyon bozukluğunun tedavi süreci, şu şekilde devam etmektedir;

• Dil ve konuşma terapistleri, öncelikli olarak; artikülasyon bozukluğu ile karşı karşıya olan bireylere bazı sesletim testleri yapacaktır.
• Çocuklara yapılan bu testler sonucunda ise; Artikülasyon bozukluğunun derecesi tespit edilecektir.
• Artikülasyon bozukluğunun tespit edilmesinin ardından, terapi planı ortaya çıkarılacak ve haftanın ya da ayın hangi günlerinde; konuşma terapisinin gerçekleştiriliceğine dil ve konuşma terapisti tarafından karar verilecektir.

Yukarıdaki adımlar tamamlandıktan sonra, öngörülen terapi süresi ile alakalı da sizlere detaylı bilgi verilecektir. Ancak bu terapi sürecinde en önemli olan hususlardan bir tanesi, terapi sürecinin aksatılmamasıdır. Örneğin; terapilerden herhangi bir tanesine bile geç gitmeniz; Artikülasyon bozukluğunun yenilenmesine ve eski haline tekrar dönmesine sebep olabilir. Bu durum ise, ilerleme kaydedememenize neden olacaktır. Bu nedenle, terapilere düzenli gitmek çok önemlidir.

Artikülasyon ve Fonolojik Bozukluklar

Artikülasyon Bozukluğu: Artikülasyon, konuşma seslerini üretmek için gırtlak üzerindeki ses yolunda, hava akımına yön vererek yapılan bir takım fiziksel hareketlerdir. Artikülasyonda; dil, dudaklar, damak, gırtlak görev almaktadır. Bu yapıdaki bozukluk ya da koordinasyonsuzluktan dolayı artikülasyon bozukluğu görülmektedir. Artikülasyon bozukluğu olan çocuklar sıklıkla ünsüzlerde zorlanmaktadır. Seslerin farklı bir sese dönüştürülmesi şeklinde görülebilmektedir. Örneğin; ‘kapı’ sözcüğüne ‘tapı’ demesi gibi. Diş yapısındaki değişiklikler, dudak damak yarıklığı, dizartri dediğimiz motor konuşma bozuklukları, dil bağı nedeniyle artikülasyon bozukluğu oluşabilmektedir. 

Fonolojik Bozukluk: Fonoloji, bir dildeki sesleri ve bu seslerin dizilimini içermektedir. Fonoloji bozukluğu olan çocuklarda sesleri silme, değiştirme, düşürme görülmektedir. Örneğin; ‘kitap’ sözcüğü yerine ‘kipat’. Fonolojik bozuklukta ses hataları tutarsız olmaktadır. Örneğin, çocuk bir kelimede /k/ sesini söyleyebilirken başka bir kelimede söyleyememektedir. Bu nedenle fonolojik bozukluğu olan çocukların anlaşılırlığı daha düşük olmaktadır. 

Artikülasyon ve fonolojik arasındaki fark bakılacak olursa; artikülasyon bozukluğunda ses hataları daha tutarlı olmaktadır.. Örneğin, çocuk /k/ sesini ‘kapı’ sözcüğünde ‘tapı’şeklinde söylüyorsa ‘kalem’ sözcüğünü de ‘talem’ şeklinde söyleyebilmektedir. Fakat fonolojik bozuklukta bu hatalar daha tutarsız olmaktadır. Çocuk /k/ sesini tek başına ya da bazı kelimelerde söyleyebilirken bazılarında söyleyememektedir.

ocuğunuzun, yaşıtlarına göre anlaşılırlığının düşük olduğunu, ses hataları yaptığını düşünüyorsanız bir dil ve konuşma terapistine başvurmanız gerekmektedir. Dil ve konuşma terapistleri SST gibi çeşitli değerlendirme testleriyle artikülasyon ve fonolojik bozukluğu tanılayabilmektedir. Çocuğun, söylemekte zorlandığı sesler belirlenmektedir. Bunlara göre de ilk önce anlaşılırlığı en çok etkileyen sesten başlanarak çocuğa sesler hece düzeyi, kelime düzeyi, cümle düzeyi öğretilerek genellenmesi amaçlanmaktadır. Seanslarda çalışılanların evde aile tarafından desteklenmesi ve tekrar edilmesi öğrenme sürecini hızlandırmaktadır.